Architekturę brutalistyczną uznaje się za nurt, w którym nie przywiązywano wagi do kontekstu urbanistycznego i architektonicznego. Architektom brutalistycznym zarzuca się, że wznosili budynki nieprzystające do sąsiedztwa i dominujące nad nim. Celem badań przedstawionych w artykule jest zaprzeczenie tej tezie i wskazanie idei, postaw twórczych oraz realizacji, które świadczą o uwzględnianiu zastanej sytuacji i miejsca projektowego w brutalizmie. Aspekt ten jest widoczny zwłaszcza w przypadku budynków brutalistycznych usytuowanych w strukturze historycznych miast. Ich projektanci za swoje priorytetowe zadanie uważali osiągnięcie określonych relacji pomiędzy nowym budynkiem a jego otoczeniem, choć relacje te mogły mieć zróżnicowany charakter – od zgodności, poprzez pokrewieństwo, aż po kontrast i przeciwieństwo. W artykule przeanalizowano doktrynę nurtu brutalistycznego, a zwłaszcza ideę As Found i imperatyw obiektywnego postrzegania rzeczywistości. Zbadano i porównano budynki zaprojektowane przez prekursorów brutalizmu, a także obiekty wzniesione w USA, Europie i Polsce. Jednym z rezultatów pracy jest wskazanie działań i rozwiązań projektowych, które służyły powiązaniu budynków brutalistycznych z historyczną tkanką miejską, takich jak: kontynuacja pierzejowej zabudowy, uzupełnianie historycznych zespołów zabudowy, zgodność wysokości budynków, harmonizowanie rytmów, zachowanie reliktów zabytkowej zabudowy, przetwarzanie historycznych detali.